Aktinik keratoz

Aktinik keratoz - (shuningdek, quyosh keratozi yoki keksalik keratozi sifatida ham tanilgan) Aktinik keratoz — terining saraton oldi holati bo‘lib, quyosh yoki solyariylarning ul'trabinafsha (UB) nurlari bilan shikastlanishi natijasida yuzaga keladi. Bu holat asosan terining tashqi qatlami — epidermisga ta'sir qiladi va davolanmasa, yassi hujayrali teri saratoni (YHTS) rivojlanishiga olib kelishi mumkin. AK saraton oldi holatlari orasida eng ko‘p uchraydiganlaridan biridir. U odatda xavfsiz bo‘lsa-da, diqqat bilan kuzatish va davolashni talab qiladi.

Aktinik keratoz (AK)ning asosiy xususiyatlari:

• Tashqi ko'rinishi:
  • O'choq tavsifi: g'adir-budur, tangachamsimon dog' yoki dumbaqcha. Qizil, pushti, tana rangi, jigarrang yoki sariq tusda bo'lishi mumkin.
  • Tekstura: quruq, po'stloq, paypaslaganda g'adir-budur. Ko'tarilgan yoki tekis.
  • O'lchami: 2–6 mm, ba'zan kattaroq.
  • Lokalizatsiyasi: quyoshga ta'sirlangan joylar — yuz, quloq, bosh terisi, bo'yin, bilak, qo'l panjasi, ko'krak, elka, lab.
• Xavf omillari:
  • Uzoq muddatli quyosh ta'siri
  • Oqish teri, ko'k/yashil ko'z, och soch
  • Yosh (40 yoshdan yuqori)
  • Immunitet tanqisligi
  • Quyoshdan kuyishlar tarixi
  • Solyariylardan foydalanish
• Belgilari:
  • Qumqo'g'ozsimon g'adir-budur dog'
  • Qichishish, achishish, og'riq
  • Qonash yoki po'stloq hosil bo'lishi
• Diagnostika:
  • Klinik ko'rik: onkodermatolog tomonidan vizual tekshirish va anamnez yig'ish orqali.
  • Teri biopsiyasi: o'smaga shubha bo'lsa, to'qima olib, mikroskopda tekshiriladi.
• Rivojlanishi:
  • Klinik ko'rik: onkodermatolog tomonidan vizual tekshirish va anamnez yig'ish orqali.
  • Teri biopsiyasi: o'smaga shubha bo'lsa, to'qima olib, mikroskopda tekshiriladi.
• Davolash maqsadi: Atipik hujayralarni yo'q qilish va YHTS rivojlanishining oldini olish.
• Profilaktika:
  • Quyoshdan himoyalanish: SPF 30+ kremlar, soyabon, himoya kiyimlar
  • Muntazam teri tekshiruvlari: o'z-o'zini kuzatish va onkodermatolog ko'rigi
  • Solyariylardan saqlanish: sun'iy UB manbalaridan voz kechish
• Prognoz:
  • Ajoyib: AK aksariyat hollarda muvaffaqiyatli davolanadi
  • Retsidiv ehtimoli: yangi o'choklar paydo bo'lishi mumkin
  • Xavfli o'smaga aylanish: davolangan, immuniteti zaiflarda xavf yuqori

Xulosa:

Aktinik keratoz — uzoq muddatli quyosh ta'siridan kelib chiqqan saraton oldi terining shikastlanishidir. Odatda quyosh ta'siriga ko'proq uchraydigan joylarda g'adir-budur dog'lar ko'rinishida namoyon bo'ladi. Erta aniqlash va samarali davolash orqali yassi hujayrali teri saratoni rivojlanishining oldini olish mumkin. Asosiy profilaktika — quyoshdan himoya va muntazam terini tekshirib turish.